Jež (oružje)
Bacač protivpodmorničkih zrna Jež (engl. Hedgehog) je britansko protivpodmorničko oružje iz Drugog svetskog rata.[1]
Razvoj[uredi | uredi izvor]
Na početku Drugog svetskog rata, glavno protivpodmorničko oružje na britanskim i američkim ratnim brodovima bili su bacači dubinskih bombi. Međutim, veća brzina modernih nemačkih podmornica smanjila je njihovu efikasnost na svega 3%, pa su 1942. uvedeni višecevni bacači protivpodmorničkih zrna Jež, koji su izbacivali plotun od 24 zrna odjednom, ali zbog velike sile udara na palubu pri opaljenju plotuna (oko 4.000 kg/cm2), nisu bili pogodni za male brodove (patrolne čamce). Zato su britanska i američka RM uvele na manje brodove 1942. raketni bacač, nazvan Klopka (engl. Mousetrap).[1]
Karakteristike[uredi | uredi izvor]
Bacač protivpodmorničkih zrna Jež, britanske proizvodnje, smešten je na pramčanom delu broda, a sastoji se od postolja sa štitom, nosača vretena sa vretenima za nameštanje zrna, sprave za naginjanje nosača vretena, prijemnika pramčanog ugla i paljbene sprave.[1]
Postolje je pravougli gvozdeni okvir na čijem je jednom kraju pričvršćen štit za poslugu od gasova i čaura.[1]
Nosači vretena smešteni su na postolju (4 su međusobno paralelno spojena) tako da se spravom za naginjanje nosača vretena polužnim mehanizmom mogu istovremeno okretati oko horizontalne ose (do 32 stepena). Svaki nosač ima 6 vretena (štapova za nameštanje metka sa zrnom), nagnutih oko vertikalne ose pod različitim uglovima, kroz koje prolazi uređaj za električno opaljenje metka.[1]
Prijemnik pramčanog ugla vezan je spravom za naginjanje nosača vretena i opremljen žiroskopkim pokazivačem ispravljenog ugla nagiba nosača vretena.[1]
Paljbena sprava, smeštena u okviru na zadnjem delu postolja, je električni uređaj za opaljivanje metka. Bacač se dovodi u pravac za gađanje pramčanim uglom (za iznos preticanja) koji daje njegov prijemnik, a pri valjanju i naginjanjem nosača vretena za iznos nagiba broda; opaljivanje se vrši na bacaču ili daljinski, sa komandnog mosta ili iz brodskog operativnog centra. Plotun od 24 protivpodmornička zrna eliptične slike pogodaka (duža osa 42, kraća 36 m) ispaljuje se za 2 sekunde, u parovima svakih 0.2 sekunde. Kad brod stoji, domet Ježa iznosi 182 m, a pri brzini od 10 čvorova povećava se za oko 41 m. Vreme leta zrna teškog 29 kg, iznosi oko 8 s, a brzina tonjenja 7 m/s.[1]
A/S projektor[uredi | uredi izvor]
Kod Ježa američke proizvodnje (engl. A/S projector) primenjen je žiroskopski stabilizator i povećan sektor na 25 stepeni desno i levo od uzdužnice broda. Ugradnjom Ježa na postolje topa i primenom uređaja za električno okretanje postolja i naginjanje njegovih nosača vretena za zrna, povećana je brzina i sektor gađanja.[1]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e ž Nikola Gažević, Vojna enciklopedija (knjiga 7), Vojnoizdavački zavod, Beograd (1974), str 439-441.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Nikola Gažević, Vojna enciklopedija (knjiga 7), Vojnoizdavački zavod, Beograd (1974), str 439-441.
